काठमाडौं । नेपाल राष्ट्र बैंकले बैंकिङ प्रणालीमा देखिएको अधिक तरलतालाई व्यवस्थापन गर्न आज ५० अर्ब रुपैयाँ बजारबाट खिच्ने भएको छ। केन्द्रीय बैंकले आफ्नो मौद्रिक नीतिको कार्यन्वयन अन्तर्गत तरलता व्यवस्थापन उपकरण प्रयोग गरी यो रकम उठाउन लागेको हो।
पछिल्लो समय बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूमा लगानीयोग्य रकम थुप्रिँदा प्रणालीमा अधिक तरलताको अवस्था देखिएको छ। यसका कारण बैंकहरूबीच हुने अल्पकालीन सापटीको ब्याजदर (अन्तरबैंक ब्याजदर) निकै न्यून स्तरमा झरेको छ। राष्ट्र बैंकले ब्याजदर करिडोर सम्बन्धी व्यवस्था अनुसार ब्याजदरलाई वाञ्छित सीमाभित्र राख्न र अल्पकालीन बजारमा स्थायित्व कायम गर्न यो कदम चालेको हो।
राष्ट्र बैंकले सामान्यतया यस्तो अवस्थामा ‘निक्षेप संकलन’ (Deposit Collection) वा ‘रिभर्स रिपो’ (Reverse Repo) जस्ता उपकरणमार्फत बजारबाट पैसा खिच्ने गर्दछ। आज आह्वान गरिएको बोलकबोलमार्फत बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूले आफूसँग भएको अतिरिक्त रकम निश्चित अवधिका लागि राष्ट्र बैंकमा जम्मा गर्नेछन् र त्यसबापत तोकिएको ब्याज प्राप्त गर्नेछन्। यो प्रायः ७ देखि २८ दिनसम्मको अवधिको हुने गर्दछ।
राष्ट्र बैंकका अनुसार, प्रणालीमा अधिक तरलता हुँदा ब्याजदर अनावश्यक रूपमा घट्ने र त्यसले वित्तीय स्थायित्व तथा मौद्रिक नीतिको प्रभावकारितामा असर पार्न सक्ने भएकाले यस्तो हस्तक्षेप आवश्यक परेको हो। यो मौद्रिक व्यवस्थापनको नियमित प्रक्रिया भएको पनि केन्द्रीय बैंकले जनाएको छ।
यो कदमले तत्कालका लागि बैंकहरूको निष्क्रिय रहेको रकमलाई केन्द्रीय बैंकमा तान्नेछ र अन्तरबैंक ब्याजदरमा केही स्थायित्व ल्याउन मद्दत गर्ने अपेक्षा गरिएको छ। यद्यपि, यसले बैंकहरूको समग्र कर्जा प्रवाह क्षमतामा भने ठूलो असर नपार्ने बैंकरहरू बताउँछन्, किनकि यो अल्पकालीन व्यवस्थापन मात्र हो।
राष्ट्र बैंकले बजारको अवस्थालाई निरन्तर अनुगमन गरिरहेको र आवश्यकता अनुसार थप तरलता प्रशोचन वा प्रवाह गर्न सक्ने संकेत दिएको छ।
Comments are closed.