सेयर कारोबारबाट बैंकको ठूलो आम्दानी, कुन बैंक कति कमाइरहेका छन्?

काठमाडौं । नेपाली सेयर बजार (नेप्से) मा दैनिक कारोबार वृद्धि भएसँगै बैंकहरू सेयर कारोबारसम्बन्धी विभिन्न सेवाबाट करोडौँ रुपैयाँ आम्दानी गरिरहेका छन्। सेयर कारोबारको ब्रोकर सेवा शुल्क, डिपोजिटरी पार्टिसिपेन्ट (DP) सेवा शुल्क, प्राथमिक सेयर (IPO) आवेदन शुल्क र सेयर धितो कर्जाबाट बैंकहरूले नियमित रूपमा ठूलो परिमाणमा कमाइ गरिरहेका छन्।

बैंकहरुले प्रकाशन गरेको चालु आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को तेस्रो त्रैमासिक वित्तीय विवरणले यस्तो देखाएको हो । ९ महिनामा बैंकहरुका यस्तो आम्दानी ६ अर्ब ८८ करोड २४ लाख २८ हजार रुपैयाँ कायम भएको छ ।

यो गत आवको तुलनामा भने ५५.६३ प्रतिशत धेरै हो । गत आवको तेस्रो त्रैमासमा बैंकहरुको यस्तो आम्दानी ४ अर्ब ४२ करोड २२ लाख ८५ हजार रुपैयाँ रहेको थियो ।

ब्रोकर सेवा शुल्क र DP सेवा शुल्कबाट ठुलो कमाइ
केही बैंकहरूले आफ्ना सहायक कम्पनीमार्फत ब्रोकर सेवा सञ्चालन गरिरहेका छन्। यस्ता कम्पनीहरूले कारोबारको ०.४०% देखि ०.६०% सम्म सेवा शुल्क उठाउँछन्। दैनिक सेयर कारोबार ५ अर्ब रुपैयाँ भन्दा माथि पुग्दा, बैंकहरूको सहायक कम्पनीहरूले प्रतिदिन करोडौँ रुपैयाँ ब्रोकर शुल्क संकलन गरिरहेका छन्।

यस्तै, अधिकांश बैंकले DP सेवा पनि प्रदान गरिरहेका छन्। DP सेवा अन्तर्गत ग्राहकबाट वार्षिक सेवा शुल्क लिने प्रचलन छ, जसले बैंकलाई थप स्थायी आम्दानीको स्रोत बनाएको छ।

IPO आवेदन र ASBA सेवाबाट थप आम्दानी
IPO तथा अन्य प्राथमिक सेयर निष्कासनमा बैंकहरूले ASBA प्रणालीमार्फत आवेदन सङ्कलन गर्छन्। प्रत्येक आवेदनमा रु. १० देखि २० सम्म सेवा शुल्क लिइन्छ। ASBA सेवामा ग्राहक संख्याको वृद्धिसँगै बैंकहरूको आम्दानीसमेत बढ्दो क्रममा रहेको छ।

सेयर धितो कर्जाबाट ठूलो ब्याज आम्दानी
बैंकहरूले सेयर धितो राखेर कर्जा दिने गरेको छ, जसको ब्याजदर १०% देखि १४% सम्म पुगेको छ। सेयरको मूल्य घटेमा बैंकहरूले धितो सेयर बेचेर आफ्नो कर्जा असुल गर्न सक्ने भएकाले जोखिम कम तथा आम्दानी सुनिश्चित हुने गरेको छ।

कुन बैंक कति कमाइरहेका छन्?
पछिल्लो तथ्यांकअनुसार, Nabil Bank, Global IME Bank र NIC Asia Bank जस्ता ठूला बैंकहरूले सेयर कारोबारसँग सम्बन्धित सेवा शुल्क र धितो कर्जाबाट वार्षिक करोडौँ रुपैयाँ आम्दानी गरिरहेका छन्। यस्तै, बैंकहरूका पूरक कम्पनीहरू ( Nabil Investment, NIC Asia Capital, Global IME Capital) ले समेत ब्रोकर सेवा तथा DP सेवाबाट ठूलो रकम संकलन गरिरहेका छन्।

सेयर बजार विस्तारसँगै बैंकको भूमिका अझै बढ्दै
नेपाल स्टक एक्सचेन्जमा नयाँ लगानीकर्ता संख्या तीव्र गतिमा बढिरहेकाले सेयर कारोबारसँग सम्बन्धित बैंक सेवा माग पनि बढेको छ। आगामी दिनमा बैंकहरूले यो क्षेत्रमा अझ बढी सेवा विस्तार गर्ने र आम्दानीका नयाँ अवसर सिर्जना गर्ने अपेक्षा गरिएको छ।