हामीले सडक सुरक्षा परिषद अर्थात रोड सेफ्टी काउन्सिल गठन गर्नुपर्छ भनेर लामो समयदेखि कुरा उठाइरहेका छौं । तर त्यसतिर काम भएको छैन । शक्तिशाली सडक सुरक्षा परिषद गठन गर्ने र सो परिषदमा स्वतन्त्र क्षेत्रबाट विज्ञहरुलाई नियुक्त गर्नुपर्छ । यसो भएमा मात्र प्रभावकारी कार्य हुन सक्छ ।
हाल रोड सेफ्टी अडिट गर्ने निकाय र जाँच गर्ने निकाय सबै सरकारी निकायबाटै राखिने चलन छ । यसले काममा निष्पक्षता ल्याउन सकेको छैन । पछिल्लो समयमा सडक दुर्घटना बढिरहेका छन् । यो अवस्थामा पूर्व सचिब शरदचन्द्र पौडेलको प्रतिवेदनको स्वामित्व नलिदैं सरकारले फेरि जाँचबुझ कार्यदल गठन गरेको छ । भएकै कानुन र व्यवस्थालाई कडाईका साथ कार्यान्वयनमा नल्याइदा दुर्घटनाको जोखिम बढ्दै गएको छ ।
युएनको रोड सेफ्टी लेजिस्लेटिभ कमिटी छ, तर नेपालको प्रतिनिधित्व छैन । डब्लुएचओ, युनिसेफ, वल्र्ड बैंक, एडीबी, जाइका, जीटीजेड, युएनडीपी बिमस्टेक, सार्क जस्ता इन्टरनेसनल निकायहरुको साथ सहयोगलाई व्यवस्थित गर्ने गरी योजना बनाउनु आवश्यक छ । सडक सुरक्षालाई ध्यानमा राखेर नेपालको कुनै पनि सडक निर्माण नगरिएका कारण यात्राको नाममा सर्वसाधारणको बाँच्न पाउने अधिकार कुण्ठित भएको छ ।
लाइसेन्स दिने, सडक निर्माण गर्ने र दुर्घटनाको छानविन गर्ने एउटै निकाय भएपछि दुर्घटनाको बास्तविक तथ्य बाहिर आएको छैन । अहिले जे जति संख्यामा सडक दुर्घटना भइरहेका छन, ती सबैमा मुख्य दोषी चालकलाई मात्रै बनाइएको छ । यो निक्कै गलत विषय हो । सवारी दुर्घटनामा नेपालका असुरक्षित सडक मुख्य कारक बनेका छन् । सरकारले आफ्नो गल्ती ढाकछोप गर्न दोष जति चालकमाथि थोपर्ने प्रवृत्ति बढेको छ । नेपालमा सडक दुर्घटनासम्बन्धी आधिकारिक र बैज्ञानिक तथ्यांकसमेत सरकारसँग छैन ।
ट्राफिक कार्यालयले सबारी दुर्घटनामा परेर वार्षिक ३ हजार सर्वसाधारणको ज्यान जाने गरेको तथ्यांक दिन्छ । उता विश्व स्वास्थ्य संगठनले नेपालमा वर्षेनी सबारी दुर्घटनाबाट ८ हजार सर्वसाधारणको ज्यान जाने गरेको तथ्यांक निकाल्छ । अझ दुर्घटनामा सानो तिनो चोट पटक लागेर केही साता र महिनापछि मृत्यु हुनेको तथ्यांक कसैसँग छैन ।
सडक बनाउन र विस्तार गर्ने मात्रै चिन्ता नलिएर सरकारले निर्माणको क्रममा रहेका सडक सुरक्षित बनाउनेतर्फ समेत चासो दिनु आवश्यक छ । सडक दुर्घटनाकै कारण कूल गार्हस्थ उत्पादन (जीडीपी) को ३ प्रतिशत बराबरको आर्थिक नोक्सानी बर्षेनी सरकारले व्यहोरिरहेको छ ।
(‘सेफ रोड एण्ड सस्टेनेवल ट्रान्स्पोर्ट’ बारेमा बुधबार आयोजित छलफल कार्यक्रममा भट्टराईले राखेको विचारको सम्पादित अंश)
Comments are closed.